lunes, 16 de diciembre de 2019

Musika profanoa Erdi Aroan: polifoniaren hasiera.












Goliardoak XII.-XIII. mendeetan lekuz-leku eskean eta kantari bizi ziren irakasle ibiltariak ziren. Unibertsitateko ikasleak, irakasle pobreak, apaizgoa utzitakoak, ihes egindako fraideak izaten ziren goliardoak. Haien bizitza Erdi Aroko helburu aszetikoaren eta Elizaren arau estuen kontrako erreakziotzat ikusten da gaur egun. Haien kantak, latin arrunteko bertsoetan eginak, maitasunari, ardoari eta bizitza ibiltariari eskainiak izaten ziren, eta sarritan eraso zorrotzak egiten zizkioten Elizaren moral-gabeziari.


Poema Goliardoa


XIII. mendeko letra da baina, musika XX. mendean idatzi zen.
O Fortuna en LatínTraducción
O Fortuna
velut luna,
statu variabilis
semper crescis
aut decrescis
vita detestabilis
nunc obdurat
et tunc curat
ludo mentis aciem,
egestatem,
potestatem
dissolvit ut glaciem.

Sors immanis
et inanis,
rota tu volubilis,
status malus,
vana salus
semper dissolubilis,
obumbrata
et velata
michi quoque niteris;
nunc per ludum
dorsum nudum
fero tui sceleris.

Sors salutis
et virtutis
michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria.
Hac in hora
sine mora
corde pulsum tangite;
quod per sortem
sternit fortem,
mecum omnes plangite!
Oh Fortuna,
como la Luna
variable de estado,
siempre creces
o decreces;
Vida detestable
ahora oprime
después alivia
como un juego,
a la pobreza
y al poder
lo derrites como al hielo.

Suerte monstruosa
y vacía,
tu rueda gira,
perverso,
la salud es vana
siempre se difumina,
sombrío
y velado
también a mí me mortificas;
ahora en el juego
llevo mi espalda desnuda
por tu villanía.

La Suerte en la salud
y en la virtud
está contra mí,
me empuja
y me lastra,
siempre esclavizado.
En esta hora,
sin tardanza,
toca las cuerdas vibrantes,
porque la Suerte
derriba al fuerte,
llorad todos conmigo.